Piestrak Feliks (1868–1947), inżynier górnik, dyrektor szkół górniczych, organizator muzeum salinarnego w Wieliczce. Ur. 2 VI w Lutczy w pow. rzeszowskim, był synem Józefa, nauczyciela szkoły powszechnej i organisty w Lutczy, oraz Marii z Jenknerów, nauczycielki. Miał sześciu braci, w tym Kazimierza, inżyniera mechanika i w l. 1919–30 współwłaściciela Banku Francusko-Polskiego w Paryżu, Mieczysława, urzędnika skarbowego, Józefa, urzędnika pocztowego, oraz siostrę Helenę Baciową, żonę prezesa sądu apelacyjnego w Sarajewie i senatora jugosłowiańskiego. P. po ukończeniu gimnazjum w Jaśle studiował w l. 1887/8–1890/1 górnictwo w Akademii Górniczej w Leoben; w czasie studiów należał do Czytelni Polskiej. Po odbyciu służby wojskowej w pułku wojsk kolejowych w Korneuburg pracował w l. 1892–1924 jako inżynier górniczy w państwowym górnictwie solnym na Podkarpaciu: w Stebniku (1892–3), w Kałuszu (1893–4), w Kaczyce na Bukowinie (1894–5), w Lacku (1895–6), w Bochni (1896–8), gdzie awansował na zarządcę górniczego, w Wieliczce (1898–1904), w Dolinie (1904–7) jako kierownik uruchamianej tam saliny, w Bochni (1907–9) jako starszy zarządca górniczy; od r. 1909 do 1924 był P. kierownikiem szkoły górniczej i dyrektorem muzeum salinarnego w Wieliczce (od r. 1916 z tytułem radcy, od r. 1919 nadradcy i od r. 1923 dyrektora górniczego). W l. 1915 i 1918 kierował jako naczelnik w zastępstwie chorego Erazma Barącza żupami wielickimi, w l. 1919–24 był dyrektorem zorganizowanego przez siebie Tow. Wysyłki Soli z kopalni i warzelni małopolskich, a także współwłaścicielem betoniarni w Wieliczce oraz fabryki mydła w Trzebini. W r. 1924 przeszedł w służbie państwowej na emeryturę, ale zaraz powierzono mu kierownictwo prywatnej, starej i bogatej Szkoły Górniczej w Tarnowskich Górach, utrzymywanej przez opanowany przez Niemców Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych. P. przeprowadził szybko całkowitą jej polonizację i kierował szkołą do r. 1933, gdy w ramach reformy szkolnej scalona ze szkołą górniczą w Wieliczce przekształciła się w Państwową Szkołę Górniczą w Katowicach. W Tarnowskich Górach miał swoją kamienicę.
Jako inżynier górniczy P. zasłużył się w kierowaniu i organizowaniu nowych kopalń i warzelni soli, jako rzeczoznawca w ocenie szkód górniczych, ekspert w dziedzinie wiertnictwa, obudowy, wentylacji i odwadniania szybów, bezpieczeństwa pracy, transportu wewnętrznego w kopalniach. Z tego zakresu opublikował wiele prac, jak Gazy węglowodorowe w kopalni soli w Wieliczce („Czas. Techn.” 1902), Zawaliska w Wieliczce (tamże 1902), Szyby kopalni soli w Bochni (tamże 1902), Płody kopalne w Galicji („Przegl. Górniczo-Hutniczy” 1912), przede wszystkim cenny do dziś Niemiecko-polski słownik górniczy (Wieliczka 1913, Kat. 1924). Duże zasługi położył P. na polu oświaty górniczej, reorganizując i podnosząc na poziom średni szkołę górniczą w Wieliczce, dla której opracował i opublikował statuty, plany naukowe, podręczniki, m.in. Wzory do rysunku z geometrii poglądowej (Kr. 1908, Kat. 1925). Podobnie zreorganizował i rozbudował średnią szkołę górniczą w Tarnowskich Górach; opublikował dla niej statut i plan naukowy, w którym z natury rzeczy nacisk położył na górnictwo węgla i rud; szkołę tę rozbudował o nowe piętro, bursę uczniowską, laboratoria. Skrupulatnie wydawał drukiem roczne sprawozdania kierowanych przez się szkół oraz zarysy ich historii, m.in. Pięćdziesięciolecie c.k. szkoły górniczej w Wieliczce (Wieliczka 1912), Pierwsze początki i rozwój szkoły górniczej w Tarnowskich Górach („Technik” 1928), O szkolnictwie górniczym w Polsce („Przem. i Handel Górnośląski” 1924, „Głos Narodu” 1924). W l. 1917–18 prowadził też kilkumiesięczne kursy dla sztygarów w Jaworznie oraz Dąbrowie Śląskiej.
Działalności pedagogicznej P-a towarzyszyła kulturalna. W Wieliczce, a potem w Tarnowskich Górach organizował przy Tow. Szkoły Ludowej wykłady popularnonaukowe dla robotników i inteligencji z różnych dziedzin. Uzdolniony muzycznie i literacko, przewodniczył w Wieliczce i Tarnowskich Górach kołom śpiewaczym, dla których komponował wraz z tekstem pieśni, walczyki i polki górnicze, organizował koncerty muzyki polskiej z udziałem wybitnych muzyków i śpiewaków; w Tarnowskich Górach przekładał na język polski tradycyjne tam niemieckie pieśni górnicze, m.in. „Kantatę górniczą” (Tarnowskie Góry 1924), a dla teatru szkolnego przetłumaczył niemiecki poemat heroikomiczny z XVIII w. Karola Kortuma, pt. „Jobsjada” (Kr. 1924, Tarnowskie Góry 1928).
Spośród ok. 60 publikacji P-a połowę stanowiły prace z historii górnictwa i hutnictwa. Zajął się w nich większością kopalń, w których pracował, szczególnie Wieliczką. Opublikował wiele cennych dla techniki górniczej instrukcji z połowy XVII wieku, zawierających m.in. taryfy dla walaczy i kopaczy („Dawne zapiski o wielickiej kopalni soli”, Wieliczka 1902, po niemiecku w „Oesterreichische Zeitschrift für Berg- und Hüttenwesen” 1912), i pracę o najstarszej polskiej mapie górniczej, pt. Marcina Germana plany kopalni wielickiej z r. 1638 i 1648 r. (Lw. 1902, po niemiecku 1907), analizując szczegóły techniczne tego cennego zabytku europejskiej kartografii górniczej. Ogłosił ważną pracę o górniczej i kartograficznej działalności saskiego eksperta w Wieliczce, pt. Plany kopalni wielickiej Gottfryda Borlacha z roku 1743 (Lw. 1903). Z łaciny przełożył dedykowaną Sewerynowi Bonerowi pracę Warmiaka z Reszla z r. 1543 pt. „Jodoka Willichiusa De salinis cracovianis observatio” („Czas. Techn.” 1904) oraz wierszem poemat Ślązaka z Nysy Adama Schroettera z r. 1553 pt. „Salinarum Vielicensium iucunda ac vera descriptio” (Wieliczka 1902). W związku z tymi publikacjami opracował też Słowniczek dawnych wyrażeń górniczych („Czas. Techn.” 1901). Opracował i wydał pod różnymi tytułami liczne ilustrowane przewodniki po Wieliczce, jej zabytkach oraz trasach turystycznych w kopalni (po polsku, Wieliczka 1900, 1902, 1903, 1912, Lw. 1907, 1917, Kr. 1909, po niemiecku, Wieliczka 1903, 1904). W maszynopisie pozostawił przekłady dzieł „Salisfondinae Vielicenses celebres”, Cracoviae 1655, oraz V. Guetarda „Mémoires sur les mines de sel de Wieliczka en Pologne”, Paris 1762, których wydać nie zdołał; podobnie brakło mu czasu na opracowanie pogłębionej syntezy przeszłości salin wielickich, co wymagało szerokiej kwerendy poza Wieliczką.
Pasja historyczna predestynowała P-a na reorganizatora i dyrektora muzeum salinarnego w Wieliczce. Po wybudowaniu odpowiedniego gmachu mieściło ono najcenniejsze rękopisy, dokumenty i mapy dotyczące miasta i salin, bogate zbiory górnicze, mineralogiczno-geologiczne, ikonograficzne, ale pełniło zarazem też wtedy rolę muzeum regionalnego z różnymi zbiorami obrazów, rzeźb, witraży, mebli. Uzupełnieniem muzeum były trasy turystyczne kopalni na I–III poziomie eksploatacyjnym; podlegały one także P-owi. Opis muzeum i tras turystycznych zawarł w przewodnikach o Wieliczce, poza tym opublikował Muzea lokalne w Galicji („Ziemia” 1912). W r. 1902 nagrodzono go na Wystawie technicznej we Lwowie za modele kopalni soli potasowych w Kałuszu, Stebniku oraz wykresy statystyczne produkcji górniczej Austrii, w r. 1922 urządził własny pawilon salinarny na wystawie w Poznaniu z modelami kopalni i warzelni małopolskich oraz alpejskich. Szczodrze obdarowywał zbiorami mineralogiczno-geologicznymi muzea geologiczne w Warszawie, Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) oraz AG w Krakowie, Katowicach, Chorzowie, Dąbrowie Górniczej. Prace historyczne poświęcał również innym kopalniom, jak Bochnia („Czas. Techn.” 1902, „Botanische Zeitung” 1902, „Oesterreichische Zeitschrift für Berg- und Hüttenwesen” 1902), Dolina („Monographische Skizze der k.k. Saline in Dolina”, Wien 1908), Macoszyn, Tarnowskie Góry; opublikował też cenną syntezę Saliny w Galicji i w Bukowinie (Wieliczka 1910). Z hutnictwa przełożył po raz pierwszy klasyczne dzieło niemieckie z XVI w. Jerzego Agricoli „De re metallica” (Lw. 1903). Jego działalność spowodowała, że w r. 1916 proponowano mu katedrę górnictwa na Politechnice Lwowskiej, której wtedy jednak nie uruchomiono, zaś w r. 1920 otrzymał propozycję wykładów z górnictwa solnego na AG w Krakowie, lecz jej nie przyjął. Ofiarował bibliotece tej uczelni 100 starodruków górniczych i hutniczych polskich i zagranicznych. Był członkiem Tow. Politechnicznego, Krajowego Tow. Górniczego, prezesem Koła Urzędników Państwowych w Tarnowskich Górach, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników oraz Tow. Szkoły Ludowej w Wieliczce i Tarnowskich Górach, członkiem Komisji Fizjograficznej PAU (1923–37). P. zmarł 15 V 1947 w Tarnowskich Górach, pochowany został w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Odznaczony był Orderem Żelaznej Korony III kl. oraz Korony Pruskiej III kl.
W małżeństwie z Kazimierą z Markiewiczów P. miał synów: Karola, inżyniera mechanika, Kazimierza, inżyniera górnika, Zygmunta, doktora medycyny, oraz córki: Zofię Nowakowską i Jadwigę, chemiczki.
Fot. w Materiałach Red. PSB; – Kossuth S., Polacy – słuchacze Akademii Górniczej w Leoben, Kat. 1964 s. 42; Zagórowski, Spis nauczycieli; Długosz A., Rys historyczny górniczego rozwoju żupy wielickiej, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol. S. D Z. 1, W. 1958 s. 50–65; Gaweł A., Rozwój pojęć geologicznych w historii Wieliczki, tamże s. 185–208; Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum im. króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle, P. 1938 s. 116–18; Maślankiewicz K., Z dziejów górnictwa solnego w Polsce, W. 1964 s. 194–5; Nowak J., Kronika miasta i powiatu Tarnowskie Góry, Tarnowskie Góry 1927 s. 137–9; Odlanicki-Poczobutt M., Najdawniejsze plany kopalni wielickiej, „Kwart. Hist. Nauki i Techn.” 1958 z. 4 s. 567–87; Pająk K., Wieliczka, stare miasto górnicze, Kr. 1968 s. 109–10; Piernikarczyk J., Historia górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku, Kat. 1933 I 366–8; – Szematyzmy Król. Galicji, 1893–1914; – Arch. Muz. Żup Krak. w Wieliczce: rkp. 1900/2444, 299/902, 18/1901/XI, 1901/1666, 1901/2811, 1904/1943, 1908/1041, 1908/1178, 1909/4103, 1910/378 1910/2208, 1910/5096, 1911/2101, 1911/4042; Arch. paraf. Św. Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach: Liber defunctorum; Arch. Paraf. w Domaradzu: Liber natorum; B. PAN w Kr.: rkp. 7660.
Stanisław Marian Brzozowski